Phishing tushunchasi
Phishing nima?
Phishing - bu firibgarlar sizning ma’lumotlaringizni olish uchun ishlatadigan aldov usuli. Ular o’zlarini ishonchli tashkilot (bank, email xizmati) kabi ko’rsatib, sizdan shaxsiy ma’lumotlar so’raydilar.
Phishing asosiy maqsadi
Phishing asosiy maqsadi - shaxsiy ma’lumotlarni olish:
- Parollar - email, bank hisob
- Bank ma’lumotlari - karta raqami, CVV
- Shaxsiy ma’lumotlar - passport, telefon raqami
- Pul - to’g’ridan-to’g’ri pul so’rash
Phishing turlari
1. Email phishing
- Bank emaili - “Hisobingiz bloklangan, darhol tiklang”
- Email xizmati - “Emailingiz to’lib ketgan, tozalang”
- Sovrin - “Sizga 1 million dollar tushdi!”
2. SMS phishing (Smishing)
- Bank SMS - “Kartangiz bloklangan, havolani bosing”
- Sovrin SMS - “Sizga iPhone sovrin tushdi”
- Xavf - “Sizning ma’lumotlaringiz oshkor etildi”
3. Telefon phishing (Vishing)
- Bank qo’ng’iroq - “Kartangizda shubhali harakat”
- Texnik yordam - “Kompyuteringizda virus bor”
- Soliq - “Soliq qarzingiz bor”
4. Ijtimoiy tarmoqlar phishing
- Soxta profil - taniqli odam kabi ko’rinish
- Yolg’on yangiliklar - “Darhol ko’ring!”
- Do’stlik so’rovi - noma’lum odamdan
Phishing qanday ishlaydi?
Phishing xavfi
Phishing natijasida:
- Pul yo’qolishi - bank hisobidan o’g’irlanish
- Shaxsiy ma’lumotlar oshkor etilishi - passport, telefon
- Kompyuter zararlanishi - virus, malware
- Ijtimoiy tarmoq hisoblarining yo’qolishi - Facebook, Instagram
Xotira uchun qisqacha:
🎣 Phishing - firibgarlar aldovi
📧 Email/SMS/Telefon - asosiy usullar
🎯 Maqsad - shaxsiy ma’lumotlarni olish
⚠️ Xavf - pul va ma’lumotlar yo’qolishi
🚫 Himoya - shubhali xabarlarga ishonmang
Natija
Phishing - bu keng tarqalgan aldov usuli. Firibgarlar turli usullar bilan sizning ma’lumotlaringizni olishga harakat qiladilar. Bu xavfni tushunish va undan himoya qilish muhim!