Ijtimoiy tarmoq tushunchasi
Ijtimoiy tarmoqlar nima?
Ijtimoiy tarmoqlar - bu internetda odamlar bilan bog’lanish, ma’lumot almashish va muloqot qilish platformalari. Facebook, Instagram, Telegram, TikTok kabi dasturlar ijtimoiy tarmoqlar hisoblanadi.
graph TD
A[Ijtimoiy tarmoqlar] --> B[Facebook]
A --> C[Instagram]
A --> D[Telegram]
A --> E[TikTok]
A --> F[Twitter]
A --> G[LinkedIn]
B --> H[Muloqot]
C --> H
D --> H
E --> H
F --> H
G --> H
Ijtimoiy tarmoqlarning maqsadlari
1. Muloqot
- Do’stlar bilan gaplashish
- Oila a’zolari bilan bog’lanish
- Yangi odamlar bilan tanishish
2. Ma’lumot almashish
- Yangiliklar o’qish
- Video va rasmlar baham ko’rish
- Tajriba almashish
3. O’yin-kulgi
- Video ko’rish
- O’yin o’ynash
- Qiziqarli kontent ko’rish
Ijtimoiy tarmoqlardagi xavflar
1. Shaxsiy ma’lumotlar oshkor etilishi
- Manzil - uyingiz qayerda ekanligi
- Telefon raqam - sizga qo’ng’iroq qilish
- Tug’ilgan kun - kimlik o’g’irlash uchun
- Ish joyi - siz haqida ma’lumot
2. Cyberbullying (Kiber zo’ravonlik)
- Trolling - ataylab bezovta qilish
- Haqorat - yomon so’zlar yozish
- Tahdid - qo’rqitish
- O’chirish - guruhdan chiqarib tashlash
3. Stalking (Kuzatish)
- Harakatlaringizni kuzatish - qayerda bo’layotganingiz
- Rasmlaringizni saqlash - ruxsatsiz
- Ma’lumotlaringizni yig’ish - shaxsiy ma’lumotlar
Ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish sabablari
Ijobiy tomonlari:
- ✅ Do’stlar bilan bog’lanish
- ✅ Yangiliklar olish
- ✅ O’rganish va rivojlanish
- ✅ Qiziqish guruhlari
Salbiy tomonlari:
- ❌ Vaqtni behuda sarflash
- ❌ Xavfli odamlar bilan tanishish
- ❌ Shaxsiy ma’lumotlar oshkor etilishi
- ❌ Cyberbullying
Xavfsizlik qoidalari
graph LR
A[Xavfsizlik qoidalari] --> B[Profilni yoping]
A --> C[Ma'lumotlarni himoya qiling]
A --> D[Begonalar bilan ehtiyot bo'ling]
A --> E[Rasmlarni himoya qiling]
B --> F[Xavfsiz]
C --> F
D --> F
E --> F
Asosiy qoidalar:
- Profilni himoya qiling - maxfiy sozlamalarni yoqing
- Shaxsiy ma’lumotlarni bermang - manzil, telefon raqam
- Begonalar bilan ehtiyot bo’ling - noma’lum odamlar xavfli
- Yaxshi xulq-atvor ko’rsating - hurmat bilan yozing
Xotira uchun qisqacha:
📱 Ijtimoiy tarmoqlar - muloqot platformalari
👥 Maqsad - do’stlar bilan bog’lanish
⚠️ Xavflar - shaxsiy ma’lumotlar, cyberbullying
🔒 Himoya - profil sozlamalari, ehtiyotkorlik
🤝 Xulq-atvor - hurmat va yaxshilik
Natija
Ijtimoiy tarmoqlar - bu foydali muloqot vositasidir, lekin xavfsizlik qoidalariga rioya qilish kerak. To’g’ri foydalanish orqali siz xavfsiz va qiziqarli tajribaga ega bo’lasiz!